The case of the arvanites and Greece

THE CASE OF THE ARVANITES AND GREECE

In Greece bizantina the word arvanitas was reported to the Albanians that in this period they were calls arvaniti from the Greeks, arnaut and from the Turks, albanez from the Latins, and arberesh in their language. But leave alone this fact and let’s continue... Starting from the empire bizantino, with the declaration of the Christian faith from Teodos emperor for Greece and the people elleno, begun a period dark from which it seemed that it would not be more alive escapes, This dark period has had apex with the slaughter of the stage of "Karvalles" where Teodos massacred without mercy 5000 elleni. But what it would have happened after for Greece it would have been still more tragic. The bizantino Christian it stopped the Olympic Games and sluices the famous academy of Platone and many other philosophical schools in all the greece. The ancient temples came destroyed or they was converted in churches and to the marble statues they came cut the witness and came thrown in sea. With all the dune the Greeks did not become Christian and were the single people of the empire bizantino created problems to the emperors bizantini and the Christian church. Then the dune of the Christian empire of still pagana Greece was become larger still more. The commanders bizantini sent in Greece did not come paid from the state bizantino as came made in all the others province of the empire but they had to earn the satisfied one from the taxes that same they imposed based on the preferences. Therefore after to have destroyed to the culture and the bizanti art of Greece with this way of administration it destroyed also the economy of Greece (you see for this Paparigopulos-Kordatos). Words like "Greek worm", "Greek dirt" or "degenerated Greek" have origin in this historical period. But then if Christian Bizanti hated therefore a lot the Greece that still maintained in its spirit the consacration of ancient myths why has decided that the Greek was the official language of the empire? Often also historical professionals turn around to the answer of this question and call the empire anti-Greek of bisanzio empire greko-bizantino only for the reason of the use of the Greek language like official language of the empire. To say the truth the official language of the roman empire of east was naturally the Latin, but with passing of temp the authors bizantini they was found before the problem of the language. Between the people who inhabited in the roman empire of east the Latin was not of the people so the Greek language was much diffuse one and more known for economic and cultural historical reasons. Therefore for practical reasons us of the management of the empire he came decided the Greek like official language of the state. But were "pure" the Greeks (that they inhabited in Greece) those that commanded the empire? Sure that not! In 1000 years the empire bizantino (than tragically for the true Greeks was called Greek) did not have no Greek general and with this I mean, Greeks inhabitants of Greece. But the misfortunes for Greece did not finish here, century V-VI with to the plague and to the earthquakes that destroyed the cities carried with if also the attacks of the Barbarians. Many chronic contemporaries who speak about this dark period say that after century V Greece was destroyed completely from the Barbarians and the Greeks were disappeared completely. Also many modern historians stating these reports maintained to the hypothesis that the native Greeks, (meaning the Greeks who inhabited in Greece not the inhabitants that spoke completely Greek but come from Asia and Egypt) disappeared from the natural catastrophes and the barbaric invasions that happened in Greece in centuries V-VI. But I do not believe to these hypotheses inasmuch as also the Illyrians such as the Greeks lived this difficult period in mountains of Albania also therefore succeeded to survive Come turned out to the attacks of the Barbarians and of the black plague that came from the east the large one, illiria he began to become more smaller. The inhabitants of the ' illiria of the empire began to move themselves towards the inside of the country and found salvation and kept themselves alive in mounts of the illiria of the south (the modern Albania and Kosovo). In means to mountains of Albania the people illiri that they survived to the Barbarian apocalypse, therefore as they would have made also centuries after with the Turkish invasion, with the aid of the armies emperors which in this period represented the consisting units more, they stopped Barbarian and subsequently Slavic sucessive big waves and in this way also the end of the empire bizantino. While the Slavs were resolutions to occupy in majority in destroyed Greece.

This great expansion of the Slavs in Greece testifies it many of the chronic bizantine. As an example Teofan extension that in the time of Irenes(782-783) patrizi fù Staurak sent to fight against the Slavs in selanik and Greece and obligated to it to pay taxes. But these victories were momentary and the Slavs became more and more powerful. Therefore second the words of emperor bizantino Costandino VII (912-959)"all the places, therefore all the Greek peninsula had become Barbarian". In relation to this problem the same emperor tells one history. When a man from the peloponneso began to speak about its origin ellena, great Eufenau philosopher laffed about him with these words, "You indeed make well to boast yourself of your ellen origin, also because in your gestures i feel the Slavic smell". Just for this reason the empire has thought that in order to stop the complete slavizzation of Greece to allow immigration of the citizens illiri of the empire in Greece of the south until to the peloponneso. In effects inhabitants illiri and Greeks of the empire they joined them many things in common that makes them different from the Slavs, political and historical accomunations like inhabitants of the same empire to the roman beginning then bizantino, cultural it bases to the light expansion of the Greek culture, and finally tie where they had the same ancient sideboards and those modern Christians. This alliance and collaboration between the 2 people it attract attention also when Mihal Komnio Angel forms despotatin (despotato) of Greece in Greece centers them and in alliance with the founders arberesh (arvanitas) of the peloponneso like Luan zguro and with the founder Dhemeter of the despotato one of arberia test to rebel to the frank invasion. Greek historians as Kordati does not have good opinions for the Greek Mihal Komnio and neither for arberesh the Luan Zguro for the reason that the first one created despotato of Greece dividend it from the so-called empire of Nikeas that was the successive one of politics of the empire bizantino after the fall of costantinopoli in the hands of the franki and for the other reason why killed Mitropolitin of Corinthit. But all these 3 founders wanted to make the battles and to make their politics in Greece and Albania (arberia) trying to depart from politics of costantinopoli and of the empire bizantino. For this reason Mihal Comneo Angel called its state despotati of Greece and in effects as Dr. Jorgo Haxidhaqis writes "the reason ellena was foreign for the bizantini until the time of the Komni and just after they it became some more stronger" (revista Evdhomas 1884). The orthodox church hated Luan Zguron for as it had been behaved having tried to suffocate a bishop (mitropolit) putting therefore in extension indifference between the church bizantina that was taken care (therefore also like today) of politics in place of taking care itself of religion. But its behavior would be meant desire to return in the ancient sideboards ellene that still it was not died and it would have explained its survival with the lessons of philosopher Gemisto Pletone, George (Costantinopoli 1355 ca - Mistra, Shares, 1452), which the birth of the period would have become the diffuser of the ancient philosophy in Europe destroying of the European rinascimento. For Luan Zguron, P.Karolidhi in History part V "of the Greek people" says that its last name "Zgura" is Albanian. Time after this last name comes repeated on Mauricio Bua Zgura or Scura as Halkondili says. From the Zguro name (in Sguro Greek) and from it pronounces in Greek sgurae says karolinthi comes the Sciro name that we find in the Albanians (Arberesh and Arvaniti) of the Sicily. But Luan Zguro has not been the single founder of origin arberesh (arvanita) or illiro in the period of the frank occupation, a series of families with the same origin plays a role a lot important in the history of Greece, these was Vranaj, Dhoksa, Boxharet etj etj. I assure to you that also today you can find in Albania many families that have these last names, for this enough that controls the book of the numbers of telephone of the republic of Albania, and are is of Christian, orthodox or catholic sideboard or also muslim why for the Albanians today like also those of a time (riucorda Luan Zguron) does not have importance the religion but God. How much had been large the expansion of the arberesh (arvanitas) in Greece understands from the letter of Mihal Akominatos di Honia mitropolit (the bishop to it) of atene around to years 1180. It considered its sent in atene one punishment. Atene had been reduced in poverty, null of similar regarding the reputation of the ancient Atene, and says: "This people do not respect the Christian church, I feel one foreigner here becausee these persons (Athenian) speak a foreign language" But wich was this disowned language spoken to atene in 1180? That official could not be the popular Greek that it could be understood from Mitropolit, therefore like could not be the Slav or the Serb why all and 2 these languages had their alphabet and were official languages of the slaviche states of sure mitropolit it knew well and he would have understood if these peoples had spoken to the Bulgarian or Serb, and for the same reason it could not neither be the Latin. This disowned language that the peasants spoke about Atene could not be other else than the Albanian or the arvanita language that was not known to Mitropolit why was not official language of no state and it did not have a known official alphabet. The arvaniti ones of century XI would have followed arvaniti that they would have been scattered in Greece in centuries XIII-XIV and the XV and would have freed completely it from the Slavs. The first signs we find them in the Tessaglia in years 1295, years in which its ancient name was forgotten and was called Vllahi or large Vllahia. The Vllehiani complained with the governor of the empire for the tessaglia for the attacks of the Albanians and it promises them with these words: "I will not permit that albanians will live her a part those that have the permission with the stamp and art of the empire". But in alliance with the Greek citizens of tessaglia the Albanians in little time they removed the vllahi from the tessaglia and those that remained created some campaigns in mounts of Pindo. Time little later other arvaniti arrived in the tessaglia and they were scattered in the zones mounts some. A test of this, is Kadakuzhini in 1333 where it is said "are in the empire of the tessaglia, in the tessaglia mountain, arberesh without king, Mallakase, Buej and the Mesarit, it commands from the heads of the groups are approximately 12000 persons". These arberesh (arvaniti) according to Kordatit were tied with the empire Androniku III and entered to its service like fighters. A test of Vendikasit Marin Sanuto exists also that wrote in year 1325, what writes here: "God has carried this arm in our calm place of Vllahise (the name of the tessaglia in this period had been forgotten). The so-called ones arberesh are resolutions to conquer all which are found outside from the castles. The Catalans and the greci(bizantini) have made an alliance in order to strike them in battle but they have not had happened. To the end it writes that they (arberesh) decide to go away themself but the others arberesh that was arriving ask they. Where are you going? We are returning behind because we do not succeed to conquer the castles - they answered - not gone away because we are coming also and we will help you to conquer, they answered to the firsts. Therefore all entirety conquered all the Tessaglia." Therefore it has happened that the tessaglia it came to with the aid of arberesh the it taked its ancient name. After some arvaniti years the arberesh of the tessaglia would have only defended it like if it had been their place. In the 1318 they fight against Don Alfonso Feadrigon di Tebe the founder of the Katalano army, In the 1335-1340 they rebelled to the expansion bizantina and this wants of independence from the conquests of the east bizantini was a continuation of their political and spiritual cause that pushed them in the alliance with the Greeks of Mihal Komninit and Luan Zguris against politics of the empire of Nikeas. Similar examples of the expansion of arberesh in all Greece that we find in the reports of the time are many. Therefore in the 1383 arberesh they were scattered to Bioti, with the demand for the head of Tebe Ramon De Vilanova. But in this period a group of arberesh takes the permission to live in Atik and they were scattered around to the acropoli and in the southern part of Atene. In year 1402 we have one concession of the senate of Venedikt for 300 families arberesh to live in Eube.

The particular thing of all these documents is that in all these cases arberesh settled in Greece with desire and the concession of the local authorities and put to they disposition of the authorities their combat capacities. But why the authorities preferred arberesh for their armies rather than Slavic or Turkish units that equally were known for the quality in war? The answer seems only one, the first population arberesh of Greece totally accepted the takeover in their lands of the persons who spoke to their same language like also these, what that he would not have succeeded if those that they came had been Turkish or Slavic. The Arberesh (Arvanitas) of century XV joined with the population of the ancient Greeks and with the arberesh that they were it arrives to you in Greece between centuries VI-VIII and this spiritual joining looked at when the Turkish armies went in Greece. Therefore when the two siblings of the last empire of the empire bizantino, Kostandin Paleologut scares from the expansion of Kostantinopoli was prepared to sell the peloponneso and to go away in Italy, the arvanita people of Greece and the ancient Greeks fought until the end in order stopping the Turkish been left over one. The Greek modern historians head to defend the thesis that these speakers of the Albanian language that they arrived in Greece in disappeared in the centuries VIII-XV for the reason that even if they were tousants died in the battles against the Slavs or the Turks. But why is asserted this thesis from the Greek modern historians? In order which reason is indispensable to make official that the arberesh of disappeared in the century VIII-XV? The fine ones is clearly political, and politics never have not been allied of the truth. But then, if the arvaniti ones disappeared in the centuries VIII-XV, who were the arvaniti ones of Aticobiotise, Lorkides di Eubese, of the islands of Saronikut, Hidres and Speceve, Argolidhes and Korinthit, Akaise and Mesines? What was and is the arvaniti ones of Greece of the north? They are greek albanized, is the answer of the Greek historians. But even if not credible this answer is more honorable of some affermations that no language arvanitas different of the greek exists. But why all this engagement in order to eliminate from the history of Greece, the arberesh that they spoke Albanian about centuries VIII-XV? Much simple one, why the arvaniti heroes of the Greek revolution of the 1821 had to seem from speakers of the Albanian language to speakers of the Greek language. But being that this was impossible why of that period many written tests exist that they speak about the identity and of the language that many then spoke about these heroes arvanitas it asserted the second theory which these persons really spoke dialekt of the Albanian language (a language arvanitas) but Greek they were albanized. Reason of this was the analphabetization, and being that the Albanian language was easier of the Greek language then many illiterate Greeks (the Albanians was illiterate aswell) for practical reasons learned to speak Albanian! But it seems that neither this version of the history is not liked to the modern Greek historians and then thought to completely cancel from the witnesses the Arvanitas nation. If the Arvanitas word were then passing from the history books the need of the delicate arguments of people arvanitas in Greece or of a language would be been born neither arvanitas that it was various from the modern Greek. I say modern Greek because as they show the dictionaries of the language arvanitas beginning from that one written from one of the heroes of the Greek revolution, Marko Bocari, that one (the language arvanitas) is much similar one to the homeric greek language. But why gave therefore much to make modern the historians Greek in order to change to the identity and the language arvanitas and later to cancel completely their name from the history books? The answer is simple! Why 90 of 100 heroes of the Greek revolution were arvaniti! In 23 August 1821 DH. Ipsilianti sends the combatants of the Greek revolution, arvanitas mysliman and Christians and to those Albanians one letter of thanks for the first victories against the Turks. Between the others, it was written: "Men, combatant faithfuls, to the commanders Needle Vasjari, Ceko Bej, Myrto Cali, Tahir Abazi, Sulejman Meto, and the others toski. You Toske (Albanian of the north) do not have origin from orient (Asians) cowardly and neither from the Slavs without reputation, you are the descendants of the heroes from which also we come from and your name will remain famous and respected doubt in all the reigns of the world. You have been with us in the battles for the freedom... " (M.llambrinidhi. "the allavani en eladha" page 86). But Ipsilanti mistook, arvaniti muslim and Christian but also the those of Albania of the south that fought for the freedom of Greece, orients it them arrives from Asia (Christian orthodox of the Asia Minor to which was enough the religion that they had in order to call them Greek) and the Slavs would have to it stolen all, also the name. To say true desire to make to disappear the indispensable role that the arvaniti ones had in the Greek revolution was born outside from the borders of Greece.

The idea of the creation of one be Greek in the expanded beginnings of century XIX in all acculturated, attracted Europe from the Greek ancient culture and of its philosophers. The earth that it had made to be born Homero, Sokrate, Demokriti, Platone, Aristotle.... deserved of being free. The aids for the Greek revolution were had in all Europe. But after the Victoria of the Greek revolution the Europeans were found of forehead to a great unexpected. A great part of the inhabitants of Greece did not speak Greek! This would have asserted also the king to it of Greece George I which it would have said "the arvaniti ones represent the majority of our people". Just in this period a German linguista said with irony "Tried to form an ancient Greece but they created one new Albania". If in Greece between the combatants of the revolution, the arvaniti ones were the greater part then in whichever way this relationship it had to be changed. In order to arrive to this objective it was attempted to begin give it to part of Greek schools where the single language that was taught was the Greek (the Albanian still did not have an official alphabet for the writing of its language and the orthodox church made all the possible one in order to make in way that this alphabet was not never born using also the public curse, or the not-church for those Albanians who tried to learn to write their language). And in other part with the insertion in Greece of other orthodox populations (and for this reason they were called Greeks!) from the Asia Minor or Vllahia. Endured after the Victoria of the revolution they began the movements of many orthodox ones from the Asia Minor towards free Greece arriving to the point that in Greece settled down 1' 500' 000 orthodox inhabitants arrived from the Asia Minor, the arvaniti ones became in minority in Greece for the freedom for which they had fought. Sure, these "new" Greeks (spoke indeed Greek, but they were truly such) the idea seemed unacceptable that the arvaniti ones had given to Greece the freedom to it. For they one was looked at alone alternative! The memory of the arvaniti ones had to disappear from the history of Greece. They (the arvaniti ones) did not have to exist and neither their cursed language! But the truth and the facts speak in various way! In the 1897 the party with the name is created in Greece "Arvanita Alloy" with head Marko DH.NOTI Boçari and of the descendants of the heroes of the Greek revolution of 1821 made part all. This alloy sends a letter also to the Albanians after the borders that still were under Turkish domination. It was looked at written: "siblings, for how much can divide the place to us and the religion we must forget the problems end where the Turks and the religion have carried us. Many things join the Greek people and that Albanian. The Greek, before becoming such was Albanian, therefore pelasgico. Greek means civilizzato Albanian." The letter was signed from M.N.Boçari, Xhavela and Shehu. With this letter the heroes of the Greek revolution who were still alive and their descendents call the muslim Albanians "siblings of one single language" accepting therefore also their origin. About this an other fragment of the history of the arvaniti ones speaks also... During the funerals of Marko Bocari, after the liberation of Greece, Mitropolit di Artes Porifirio Marko Bocarin calls, founder arvanitas, of Greece. The new king Othoni watches it with astonishment to Mitropolit (bishop). Seeing the astonishment of the king Mitropolit he says to it: "yes, king, Albania has made to be born the founder of your place!" (leondios lendiu "Albanian case" 1897 page 45-47.) But therefore as Marko Bocari was the greater part of the heroes of the Greek revolution like Xhavella, Miaulis, Konduriotis, Kollokotroni, Wings Farmaqi, Odise Andruco, Heroina great Bubulina. What is up then to the arvaniti ones from Greece? Orgo Maruga (studious Greek) in its book "the contribution of the arvaniti ones of efsines" answers: "the freedom" was arvaniti also the first three members of the commission that delivered the real crown of Greece to the king Othon and these were, Andrea Mialuli, Marko Bocari and Dhimiter Plaputa. Not continuous beyond with speaking about the decisive role that they have had the arvaniti ones for the birth of the Greek state, for this they could be written thousands of pages and neither this it would be enough.

The question if arvanita language (various from that Greek exists one)? Confronting with this question the bankrupt ideas of many modern Greek historians second which the arvaniti ones Greek were albanizzati or worse, than they they had as language mother the Greek. In the year a 1809 boy of 19 years gives to the French councilman to Janine Pouqueville, a dictionary written from him for desire to perhaps help the councilman who wished to learn the arvanita language. This boy of 19 years would have been a hero who will be in the Greek revolution, Marko Bocari. In the May of the year the 1819 French councilman gives to the dictionary of Bocari with the title it "Dictionary from the Greek of the simple arvanito one" to the French national library. Marko was not without-school, inasmuch as it had studied in the university of korfuz that also it is known like "akademia of jonit". And of sure the ancient Greek knew well and that modern but however this was not its language mother, and this is understood a lot clearly giving a glance to the dictionary written from him. While the words in Albanian were written correctly and without errors, in those Greeks they notice many errors, and this would with the outermost certainty not have happened if the Greek had been its language mother. But if the arvaniti ones spoke Greek, then why would be been born the need to write a dictionary Greek-arvanito? If you notice the dictionary of Marko Bocari that subsequently would have scattered blood and would have given the life in order to give the freedom to Greece, you will intuit endured that from a part that the arvanita language and the Greek were two various languages, and from the other part that the arvanita language and that Albanian are one single language. But why Marko Bocari wrote this dictionary? The days of the unions anti-Turks were approached! But why this alliance had had happened, all the Greek inhabitants of arvanita Greece and had to be only people even if spoke two various languages. Of sure various, but attention, not foreign one from the other! In Greece of the pre-revolution and that one of the first years of the existence of the first Greek state, the arvaniti ones in natural way spoke Greek and with the same naturalness also the Greeks spoke the arvanita language. Making the part of the Greek revolution had dreammed to construct one be free decidedly various from the state prison of the Turkish empire, in which as the Albanian Greeks and also had suffered together. But with all and the two people and the two languages they would have fought for the freedom of Greece and had to construct the bases for the new state.

But this is only remained a dream! The Christian bankers asiati (Armenian Hebrew Greek parlors, for this reason called if same Greeks after the Victoria of the revolution) of the poor sultano their hands in free Greece (without to fight or to give contributions for the freedom of it) that it had gained independence from the force of the dreams of the revolutionary having made they private property and transformed the Greek state in one copy come badly of the fondamentalista state and autocratic Turk. Marko idealist as all the revolutionary was a worshipper of the freedom and sure did not imagine that only some ten of years after its dead women to the arvaniti ones would have been stolen the freedom of the language and that one of the existence. Abundant tests of the existence of the arvanita language find also in many documents and letters to them of the heroes of the Greek revolution, but a document much decisive one of the language arvanita after the dictionary of M.Bocari that test completely that the arvanita language was various from that Greek and tutt' with the Albanian is entitled book "NOCTES PELASGICAE", published to Atene year 1855 from a sure "KARL HAINRICH THEODOR REINHOLD. But who was this reinhold? Karl Reinhold was a doctor from Getingeni, in the north of the Germany and came in Greece with to the first king of independent Greece OTTON of the Bavaria in order helping it for the creation of the new state. Karl Reinhold in the Greek new state had the task of the head-doctor of the naval fleet, had the opportunity to know many arvaniti that that time composed the majority of the Greek naval fleet. Interested from this language that it never did not have felt Reinhold it began to wanting to learn the arvanita language and wrote in this language all several the events, history or jokes that sailors and its friends told to it. According to Reinhold the arvanita language was the language of the mythologic pelasgians, the language from which the same ancient Greek was been born. Even if written nearly 200 years ago i assure to you that every Albanian today can easy comprise the written witnesses of Reinhold in arvanita language. Why the arvaniti ones being Albanian fought for Greece? The answer to this question is much simple one! Why Greece for the arvaniti ones like also for the Greeks who lived in Greece was their place! (creed that the history of the people arvanita in Greece which i have tried to reassume here over test this). You ask why the arvaniti ones left to lose their arvanita descendancys! After the big wave of the orthodox ones asiati in Greece (which were of descendancys Egyptian, Israelite, Syrian etj etj), the arvaniti ones that they had fought for the freedom of Greece unexpectedly became in minority and the Asian majority which had not scattered no drop of blood for the revolution Greek and that they could not accept that the freedom of greece was merit if arvanitas, decided in Greece the rules second which in Greece did not exist no other people a part of that Greek (Christian orthodox) and other language except the Asian Greek did not exist no who in truth was a lot different from the Greek that the same Greeks spoke who lived in Greece before the single road in order to survive this situation for arvaniti (the heroes of the Greek revolution and their successory ones) remained to hide their origin. But be sure that new times are arrived, and the race of mountains of Albania and the Greece that has gained many times on the Asians as the large one said Alexander to us and as Ipsilanti to the Albanian and arvaniti commanders of the Greek revolution wrote, is not died. It is alive and strong! The arvaniti ones, even if the violence against their language and their history goes ahead, has begun to join, to write books and to show of forehead to all Greece their legal proud for the language and theirs descendants. You George, blinded from hatred nationalist say that the Albanians are poor not only from the economic part but for more they are poor for the contribution that they have given as people to the civilizzazione of the world! I make excuses myself, but your words are ridicules! We do not speak about the contribution that Albania has given to the world inasmuch as the topic of the argument would be increased very, and is concentrated on the contribution that the Albanian people have given Greece. I say given why the Albanian people, never and no time have intentional for its gift, for the blood scattered for the freedom of Greece, neither a reciprocation moral! I do not wish to newly cite the contribution of the arvaniti parlors of abanese in the birth of new and independent Greece after that for this argument task to have given many facts to you on which you would have to reflect more leaf through the pages of historical documents and not of the "Internet resources" with which you express yourself with security and to discover finally the truth. The Greek revolution would not have won if it had not had the hand of Ali Pash Tepelen. The independent state that created this pasha from Albania of the south became the place where they found protection and they came educates in military within many to you of the heroes of the successive Greek revolution, those of muslim sideboard therefore like also those of Christian sideboard. Like once Mihal Komnio Angel, Ali Pash Tepelena dreammed to create an alliance anti-Turk (anti-istanbull as komnio it wanted to create an alliance anti-costantinopol) in which were the Albanians of Albania and arvaniti and the Greeks of Greece trying subsequently to find support in the English diplomacy to the beginning and that French.

Therefore in the diplomacy of the western state in contrast from the orthodox ones asiati to us that they tried the salvation in the Slavs and the Russian empire that therefore as Turkey was one prison of people. Here over i have cited the letter of thanks that Ipsiliant sent to the participants of the revolution, arvaniti and Albanian Muslims and Christians for congratulatings for the first victories against the Turks. It was the same Ipsiliant (official of the Russian army with Greek origins (orthodox) from the part Fanar di Istanbull) that the Greek revolution helped organizing one turned anti-Turk in Rumania. But its strained was blocked after that the Rumanians hated the so-called Greeks of Istanbull inasmuch as these were the bankers who taked the taxes in Rumania in the name of the sultano. After the block of the revolt of Ipsilant in Rumania, Ali Pash Tepelena were found again alone the been left over one of the Turkish army. But even if the rivoltà of Ali Pasha tepelen ended in the blood, it helped (holding blocked for some years the imperial army) the Greek revolution to having the first victories. Someone incredibly speaked for an aid (imaginary) that he has had the Greek revolution from the Serbian siblings! I'm sorry to contradict but the single main aid the Greek revolution it not had from no other people of the Balkans except that Albanian! The Greek history tries to hide this Albanian role in the Greek revolution being cited the role of the Albanians in the Turkish army anti-revolutionary! Not to forget that in this period Albania was part of the Turkish empire and was natural that many Albanians of it made part with various degrees in this army. But this fact does not play difference in front of the role of arvaniti and the Albanian state of Ali pasha tepelena that the base that fed the Greek revolution and the revolutionary. It is ridicule the accusation which the Albanians with to the Italians attacked Greece in the second world war inasmuch as Albania from the 7 april 1939 was occupied from the Italy of Mussolini. Therefore as it is ridicule the fact that the Greek state even if has signed many deals you of friendship with Albania still has in hand the law of the war with Albania while that it has removed the law of the war with Italy from year 1946. Sure it is clearly that the maintenance of the law of war with Albania does not have no historical or political reason but is simply the continuation of the movement anti-arvanita anti-Albanian and of the Asian-orthodox segments that have imprisoned Greece in the prison of their fondamentaliste political. But this modern behavior of the Greek state against the Albanian people is not other that the continuation of the Asian-orthodox movement that beginning with the moral violence against the arvaniti ones and continued with the military and criminal political violence against the Albanians in epiro Albanian and the those in Albania of the south. For he turns out shame and criminal of this behavior of the Greek state (attention, Greek state, not Greek people!) to disadvantage of the Albanians is much to say there and historical documents are many historical documents (and not Internet resources). Just from this Asian movement orthodox and anti-arvanita and anti-Albanian arrives simpathy and appreciation from many Greeks blinds from the crisitana demagogy for the siblings Slav-Serbs and the criminal anti-Albanian Sllobodan Milloshevic. Many Greeks with to the representatives of the Greek church were in hand to the Serbian criminals of the war during the slaughters that these made in Bosnia like that infamous of the Serbenica. For this last argument i just suggest to read to the book of Greek journalist Takis Mikas (an other enemy of the greece?) with the title "Greece and Serbia, alliance cursed with Milloshevic".

For any question of imperfection contact me, PelasgicMoon@hotmail.it

ARISTIDH KOLIA LIVE - ZEI - JETON - FOREVER!

ARISTIDH P.KOLIA - Vidio One - 1 < ----Clik a picture ----> ARISTIDH P.KOLIA -Vidio Two - 2

Prekeni figurën e shënjtores Nënë Tereza Shqiptare për të pare montazhin fotomuzikor për mikun tonë të paharruar, Aristidh Kolia, të gjallin në mes të gjalleve, sepse me vepren e tij është bërë i pavdekshëm! Nuk ka plumb, as thike as helm megaloidheje që e vret të verteten, të vertetën si drita e diellit. U përpoqen ta vrasin por nuk munden! Tani ata, egërsirat vrasese në katabombet e Athinës, sillen e mbështillen si vemjet e kësaj botë.
Aristidh P.Kolia Live - Zei - Jeton - FOREVER !

Kolec Traboini
Maj 2008

ARISTIDH P. KOLIA - Vidio 1995 - Ekskluzive:TRABOINI - Film

VIDIO ORIGJINALE Nr.3 :

ARISTIDH KOLIA pret Familjen TRABOINI, Athinë 1995

PROMETEU ARVANITAS


Aristidh Kolia


Nuk mund ti vihen pranga dritës

e diellin në varr ta groposin, nuk mund

ndaloni - ai që keni në duar

është një mal drite

por dhe Himalajë në shpirtin tonë.



Tepër i rëndë për ta mbajtur gjashtë burra

në atë arkivol prej drurëve të këtij dheu

është flaka e zjarri i Prometeut

që u mësoi popullit të vet sekretin

si ta ndezin pishtarin e dritës

e për ta mbrojtur atë dritë, si të vdesin.



Për këtë u zemeruan zotërit e Olimpit

e vranë,

jo në Kaukazin e largët

as në mitologjinë helene

por në Athinën moderne

ku natën të vrasin e ditën të qajnë.



Si mund ta zërë varri atë farë vigani

atë që mbi kokë pranonte veç qiellin

që e pagoi qëllimin me lirinë e jetën

si mund ai dheun e zi ta durojë

- Mbahuni burra, mos qani, qëndroni

e jo si ushtarë të drobitur pas beteje

por si ata që luftën fillojnë



Jeni arvanites, bijtë e nipërit e revolucionit

të Kollokotronit dhe të Marko Boçarit

që bënë epokë permes luftrash e zjarrit

ju shqiponja me krahët e lirisë

që ky 11 tetor 2000 akull në gjoks ju vuri

ndaloni, e puthni në ballë

i vini në thilenë e gjaketës trëndafilin

të kuq si gjaku në flamurin tonë

t’ua tregojme vrasëve skutave të Akropolit

se zemra e tij në zemrën tonë rron.



Ti themi ne shqiptarët e gjithë botës:



Ari, ti e di se sa të deshëm

tek ti kishin dashurinë

ëndrrën si flamur shprese

se edhe ti ishe si ne

bir i zogut të qiellit, shqiponjë

kënga arvanite, kapedanët e detit

trimat që bien por kurrë nuk vdesin

Aristidh Kolia, gjaku i gjakut tonë.


KOLEC TRABOINI

tetor 2000

ARISTIDH KOLIA - Prometeu i arvanitasve të Greqisë.

ARISTIDH KOLIA

PROMETEU I ARVANITASVE TË GREQISË

"....e paguaj shtrenjtë dhe në mënyrë të përditëshme me nderin, dinjitetin dhe lirinë ... Mbi kokën time nuk pranoj kurrgjë tjetër veç qiellit të lirë e pafund!"- Aristidh Kolia.

shkruar nga KOLEC TRABOINI

Personaliteti i madh arvanitas Aristidh Kolia vdiq në mënyrë enigmatike, siç cilëson ende dhe sot e kësaj dite anipse me gjysem zë shtypi shqiptar, por e thënë hapur e vranë ultranacionalistët grekë siç janë vrarë edhe arvanitas të tjerë të shquar në histori, duke filluar me Gjergj Karaiskaqin në pusi, që fjalen e fundit te jetes e tha ne gjuhen shqipe, helmuan Teodor Kollokotronin (Bithguri) në burgjet ku u përplas heroi kombëtar nga hierarkët grekë të fanatizmit nacionalist, e vite më pas me të zjarrtin arvanitas të Salaminës, gazetarin Anastas Kullurioti e të tjerë, krime të cilat historia i mban akoma në skutat e fshehta e të errëta të arkivave greke, mbase për të mos u hapur kurrë.

Ky fillim shekulli kishte ruajtur të njëjtin fat edhe për ish presidentin e Arvanitasve të Greqisë, historianin e studiuesin Aristidh Kolia, për të treguar kështu, se edhe në kushtet e zhvillimeve moderne Greqia, që e quan veten pjesëtare të asaj bote të ndritur e të kulturuar, që quhet Bashkim Europian, mjerisht vazhdon ende qëndrimin e paprinciptë të një shteti arrogant, që nuk njeh asnjë të drejtë për minoritetet, për t’u shkolluar e ruajtur traditat dhe kulturën e tyre. Traditat dhe kulturat e minoriteteve përbëjnë sot vlera për çdo lloj shoqërie në shtetet e zhvilluara demokratike, por natyrisht, jo në Greqinë e mentalitetit mesjetar e bizantin, të cilët mjerisht kanë harruar se ishin vetë grekët ata që urreheshin dhe persekutoheshin si popull nga hierarkët bizantinë. Grekët e sotëm, ndërkohë që përdorin të tërë makinacionet e stilit bizantin për t'u mohuar të drejtat minoriteteve, çuditërisht, i kanë si idhujt e tyre të admirueshëm shtypësit e tyre të dikurshëm. Të kthesh në idhull xhelatin tënd që të ka dhunuar, përzënë e shfarosur, është një paradoks i çuditshëm që vetëm në Ballkan mund të ndodhë.

Në shkrimin “Vrasja e dytë e Aristidh Kolës”, botuar në gazetën “Dielli”, New York 2000, kemi shënuar se me vrasjen fizike të studiuesit e udhëheqësit arvanitas Aristidh Kolia, nuk qe e mbaruar puna e megaloidhesë shoviniste, e mohuesve të lirisë e të drejtave të arvanitasve për gjuhën e kulturën e vet, se edhe më tej do të vazhdonin të vrisnin pak e nga pak idealin e ndritur të Anastas Kulluriotit dhe Aristidh Kolias.

Nuk do të shkonin veç dy vite pas tragjedisë së Aristidh Kolias, që në shtypin grek, e më pas përkthyer edhe në shtypin shqiptar, të shfaqej një shkrim i dy autorëve grekë Leonidha Embirikos dhe Lambros Balciotis me titull: “Grekët dhe shqiptarët në shekullin e 19-të dhe 20-të”, i cili që në krye e deklaron thuajse hapur qëllimin dhe platformën e vet kur thotë se “është absurd e qesharak pretendimi i emigrantëve shqiptarë në Greqi se Aristidh Kolian e helmoi shteti grek”.

Zotërinjtë në fjalë, që tashmë në shtyp na hiqen si ish miq të afërt të Aristidh Kolias duke shprehur një keqardhje hipokrite për vdekjen (jo vrasjen) e tij, jo pa qëllim përpiqen të konfondojnë faktin se askush prej miqve të tij të vërtetë qofshin shqiptarë apo grekë, nuk kanë thënë më parë e as nuk e thonë tani se shteti grek është drejt për së drejti vrasës i Aristidh Kolias, përkundrazi është thënë fillimisht prej vetë Aristidh Kolias në shtratin e vdekjes dhe më pas prej miqve të tij se, vrasës janë qarqe të caktuara shoviniste, që gjithsesi kanë të drejtë të shfaqen në forma legale sepse kanë përkrahjen indirekte a direkte, jo vetëm nga shteti por edhe nga mediat ultranacionaliste dhe klima raciste që ekziston masivisht në shoqërinë greke.

Zotërinjtë Leonidha Embirikos dhe Lambros Balciotis nuk marrin fare në konsideratë faktin se dënimi me vdekje i Aristidh Kolias është shpallur publikisht para se të ekzekutohej fshehtësisht, pra të gjithë e parandjenin atë që do të ndodhte. Nuk marrin në konsideratë bisedën në një rubrikë televizive direkte transmetuar në Athinë më 1999, kur gjithë të pranishmit në një kor shovinist e racist (intelektualë grekë këta!!!) të dirigjuar nga komunistja shterpë Liana Kaneli, shanin e mallkonin pa pikë kulture dhe etike dhe u hodhën si të tërbuar kundër Aristidh Kolias që gjithsesi i qëndroi me dinjitet kësaj lukunie çakejsh si të kishin dalë nga shpellat e mesjetës, e që nuk janë pa përgjegjësi me përgatitjen e klimës për vrasjen e Aristidh Kolias. Sulmeve të pacipa deri në masmedia publike, shkrimtari arvanitas i priti me gjakftohtësi, pa acarime, me një kulturë qe i shkonte për shtat emrit të tij si shkrimtar e studiues i shquar, veprat e të cilit kishin përhapje të gjerë dhe ribotoheshin shpesh herë. Ja si shkruan në revistën e tij duke iu referuar këtij incidenti të turpshëm të masmedias greke:


"Shumë miq më telefonuan për të shprehur indinjatën për baltën që hodhi mbi mua zonja Liana Kaneli gjatë emisionit televiziv në "Skaj" 5 Maj 1999, dhe më pyetën përse e përballova me qetësi, kur duhej të kundërsulmoja...

Miqtë e mi, mos u mërzisni e mos u hidhëroni për këtë, sepse "e drejta del, vjen kur ti vijë ora…". E kam dashur dhe e dua vendin tim, por dashuria ime nuk është me fjalë por me veprat e mia, të cilat do të kujtohen kur balta e zonjës…Kaneli të kalojë në harresën e shekullit. Kam preferuar gjithmonë të shkoj kundra rrymës e jo të shkoj nga shkon rryma dhe fryjnë erërat . Nuk jam lëpirë e nuk kam puthur kurrë këmbët e përmjera dhe për këtë e paguaj shtrenjtë dhe në mënyrë të përditëshme me nderin, dinjitetin dhe lirinë time..."

Por gjithsesi, zemra e madhe e Aristidh Kolias e dinte se sa shqetësim e sa dëme i sillnin në krijimtari, sa tundime madje edhe në rrethin familjar, sepse presioni i opinionit shoqëror binte edhe mbi familjen e tij, mbi të afërmit dhe miqtë.
Nuk marret në konsideratë fakti se banditët kapsalistë kishin shkruar nëpër muret e Athinës “Vdekje Aristidh Kolias”, apo “Tradhëtari Kolia në litar”, për faktin se Aristidh Kolia denonconte gjenocidin serb ndaj shqiptarëve të Kosovës në librin e tij “Greqia në grackën e serbëve të Milosheviçit”. Këto gjëra, për këta dy zotërinj nuk ekzistojnë. Nuk ekziston as fakti se zyrat e Aristidh Kolias në rrugën “Filipidu” të Athinës kanë patur një bombardim intensiv me rreze radioaktive, sa ndoshta edhe sot e kesaj dite, do të kenë mbetur ende gjurmë. Përpara se zotërinjtë grekë, pseudo miq të arvanitasit të madh, të mohojnë me një të rënë të lapsit plot të vërteta mbi çfarë po ndodh me arvanitasit në Greqi apo të mohojnë çfarë të tjerët besojnë se tragjikisht e mizorisht ka ndodhur, le t’i kërkojnë organeve të specializuara t’i bëjnë një hetim studios së Aristidh Kolias, që tashmë familjarët e tij, me të drejtë e kanë kthyer në rezidencën e vet për t’iu shmangur sa të jetë e mundur manipulimit të fakteve që ende mund të kenë mbetur diku në suvatë e mureve e që nesër mund të flasin. E, për më tepër, këta dy zotërinj që duan të mbrojnë dinjitetin e shtetit grek, le t’i kërkojnë shtetit apo organeve të specializuara të Bashkimit Europian të bëjë të mundur që të analizohen kockat e Aristidh Kolias nëse kanë apo nuk kanë ende gjurmë radioaktive që çojnë fatalisht drejt leuçemisë. Mbase kështu do ta lehtësojnë shtetin dhe opinionin mediatik të mbarsur me shovinizëm prej peshës së fajit e të krimit të përbashkët të mbarë shoqërisë greke jo vetëm ndaj Aristidh Kolias, por ndaj mbarë arvanitasve që nuk janë pak por mbi një milion, paçka se shifrat e vërteta fshihen po nga ky shtet i "pafajshëm" sipas tyre.
Gjithmonë kur do të shkatërrosh dikë, mënyra më e mirë është të hiqesh si mik, e këtë dy zotërinjtë grekë Embirikos dhe Balciotis e dinë më mirë se kushdo në botë sepse janë grekë dhe kanë lidhje jo vetëm shpirtërore por dhe gjeneze me Kalin e Trojës.
Zotërinjtë e tyre arrijë deri atje sa stilin grek të eliminimit fizik të njerëzve "të padëshirueshëm" ta vënë në dyshim madje deri dhe në rastin flagrant të Anastas Kulloriotit, duke shkruar në artikullin e tyre se ai ishte mbase një rast “i mundshëm në dhjetëvjeçarin 1880”. Pra grekët bashkëkohorë, (tashmë të europianizuar!!!) ngjarjen reale e bëjnë të dyshueshme (mbase), ndërsa rastin e dyshueshëm e bëjnë të paqënë duke shtuar se këto janë më shumë vartësi të ideologjive të shkuara madje edhe atyre të shekullit të 19-të, të cilat, gjithnjë sipas dyshes greke Embirikos dhe Balciotis, “torturojnë” edhe sot shoqërinë shqiptare dhe shkencën e historisë.
Këta dy antishqiptarë, çfarë nënkupton dhe antiarvanitas, më kot hiqen si ish miq të Aristidh Kolias me të cilin, siç thonë, që në të gjallë kishin patur divergjenca në lidhje me vlerësimet të historisë. Duket hapur qëllimi i tyre që në krye të shkrimit, ndaj të gjitha rrokanisjet e tjera gjoja shkencore për marrëdhëniet shqiptaro - greke në histori, janë vetëm një kontorno e stilit grek të helmit në kafe ku përpara Aristidh Kolias mund të radhitet një plejadë herojsh duke filluar me kryeheroin Teodor Kollokotronin e plot të tjerë.
Por sidoqë të vinë punët, e sidoqë të spërdridhen grekët e politikës dhe diplomacisë së paprinciptë, arvanitët, arbëreshët e Greqisë, të steresë dhe të ishujve, kurrë nuk mund ta harrojnë amanetin e të pavdekshmit Anastas Kullurioti, i cili nga Salamina e betejave navale arvanitase ngrinte zërin e tij: "Kombet nuk janë insekte që mund të heqin dorë dhe të braktisin aq kollaj kombësinë, gjuhën, zakonet dhe traditat e tyre si gjarpërinjtë që ndërrojnë lëkurën, të mohojnë etërit, mëmëdheun dhe fisnikërinë e tij, traditat e trimërisë së vet; është anakronizëm dhe e padëgjuar që në historinë e kombeve të gjejmë një popull aq haram dhe indiferent ndaj vetvetes".

Kështu tha në të gjallë të tij Anastas Kullorioti dhe nga këto mësime u udhëhoq në të gjallë të tij Aristidh Kolia për zgjimin dhe ndërgjegjësimin e mbi një milion arvanitasve të Greqisë, prandaj edhe i vranë që të dy. Ashtu siç vranë në vitin 1982 edhe presidentin arvanitas Jorgo Maruga. I vranë se guxuan. I vranë se mbrojtën të vërtetën. Edhe mësuesin, edhe dishepullin e vazhduesin e veprës së tij.

Tashmë hienat e shovinizmit grek po i përvishen ethshëm veprave të tyre. Por këtu e kanë të vështirë. Tepër të vështirë. Dhe, në këtë rast, për mjerimin e tyre, nuk u bëjnë punë as helmi në kafe e as rrezet radioaktive, por as dhe haluçinacionet e pseudostudiuesve, që nën petkun e “mikut” të martirëve, marrin në mbrojtje mbrapshtitë e shekujve.

IDETË E ARISTIDH KOLIAS

Në shkrimin e veprave, Aristidh Kolia nuk u nis vetëm nga vetja, por u mbështet edhe në shumë studiues të tjerë paraardhës, qofshin studiues arvanitas, akademikë grekë apo albanologë shqiptarë e të huaj, prandaj nuk ka shkak të lëshohen pasthirrma padurimi nga ndonjë lexues i pavëmendshëm, se fjalët e lashtësisë që gjen dhe përqas ky autor me gjuhën arvanitase - përkatësisht shqiptare, kanë mungesa të argumentimeve të thella shkencore në fushën e gjuhësisë.
Në fund të fundit, Aristidh Kolia jep shembuj dhe ngre hipoteza pa pretenduar të sjellë risi apo ndryshime në strukturën gjeneologjike të gjuhësisë në hapsirën ballkanike. Ai gjen ngjashmëri ashtu si shumë studiues e gjuhëtarë me parë kanë gjetur, duke përfshirë edhe të madhin Eqerem Çabej, dhe i sistemon ato me qëllimin për të lartësuar dinjitetin e një populli të nëpërkëmbur.

Këto ai i quante kërkime, sistemime, nxjerrje në evidencë e jo zbulime. Nuk e kemi dëgjuar, të paktën ne që e kemi njohur personalisht, po as nuk kemi lexuar të jetë shprehur gjëkundi në këtë mënyrë për veprën e vet, përkundrazi, ai ishte teper modest dhe përdorte gjithnjë referenca veprash të historianëve e dijetarëve që prej lashtësisë deri në kohët moderne. Prandaj nuk duhet të kapemi pas ndonjë fjale apo shprehjeje që nuk gjen mbështetje të plotë shkencore, por që në të njëjtën kohë është shumë e vështirë ta kundërshtosh, kur një fjalë a shprehje që gjendet tek Homeri nuk mund ta përqasësh a ti gjesh spjegim me ndonjë fjalë të ndonjë gjuhe tjetër në botë, përveçse trajtës të së folurës së moçme shqipe.
Por, në të njëjtën kohë, të mos harrojmë se është spekullim me veprën e Aristidh Kolias edhe nëse kalohet në ekstremin tjetër, pra, nëse ndonjë studiues mediokër shqiptar, duke u nisur nga shëmbëllesat e përqasjet e fjalëve dhe shprehjeve të studiuesit arvanitas, të ngrejë teorira sikur gjuha shqipe na qënkërka mëma që ka pjellë gjuhët europiane, se kështu, të na falin këta studiues ëndrrimtarë, do t’ua kalojmë për nga megallomania edhe grekëve. Kësisoj, veçse keqinternpretohet vepra e Aristidh Kolias, e cila nuk është vepër e mirëfilltë studimesh gjuhësore, por "një vështrim historik, folklorik, politik, gjuhësor", siç vetë e ka cilësuar në faqen e parë të kryeveprës së tij, që është vepra më e plotë e shkruar deri më sot për arvanitët - arbëreshët e Greqisë "Arvanitët dhe prejardhja e grekëve" e njohur në më shumë se nëntë botime në të gjallë të autorit.
Për më tej, nëse Aristidh Kolia thotë se fustanella që sot mbajnë grekët në parada (çolejt), janë thjesht kostume të arbëreshëve (arvanitasve) të Greqisë, kjo për grekët është një thagmë e vërtetë (pa çka se e dinë fort mirë se janë arvanite), por për shqiptarët është një fakt që qëndron dhe e vërtetuar nga njohësit dhe studiuesit e kulturës popullore shqiptare dhe helene.

Nëse vallja çamiko sot konsiderohet pjesë e krenarisë së folklorit grek, kjo nuk do të thotë se ajo është puro greke por valle çame dhe dihet botërisht se çamët janë shqiptarë. Prandaj kur flitet për veprën e Aristidh Kolias duhet ndalur e folur qetë e shtruar, jo për t’u kapur pas dy - tre fjalëve, sepse vepra e tij nuk qëndron vetëm në argumentin leksikografik. Duhet kuptuar qëllimi i veprës së tij, e cila kurrsesi nuk konsiston në ndonjë dëshirë për të ulur popullin grek a për të ngritur atë shqiptar, por thjesht për të ndërgjegjësuar arvanitët të cilët meritojnë të jenë të nderuar si të tillë e jo të turpëruar e të poshtëruar për origjinën e tyre, siç një pjesë e madhe ndihen sot prej një politike që i poshtëron minoritetet në Greqi. Për më tepër, Arvanitët janë shtetformues sepse 80 deri në 90 përqind e heronjve të Pavarësisë së Greqisë janë arvanitas dhe, në parlamentin e parë të shtetit të ri grek dëgjohej shqipja po aq sa greqishtja, sa që u propozua të fliteshin dy gjuhë, por shpejt u ndalua.
Të gjitha këto i thotë Aristidh Kolia në veprën e vet. Edhe më tej, në kohët moderne, në kushtet kur mes Greqisë dhe Shqipërisë ekziston një hendek i madh e i rrezikshëm, Kolia "hyn" mes palëve në grindje e u thotë : "Po dale more, se në fund të fundit bashkëjetesa ndër shekuj dhe rrënjët pellazgjige si popujt më të lashtë në Ballkan, na nxjerrin të afërt, me të afërt se çdo popull tjetër përqark, prandaj, lerini luftrat, shihni miqësinë e përparimin."
Politika që kanë ndjekur a ndjekin grekët ka qënë dhe mund të vazhdojë të jetë negative, e kjo nuk varet nga ne por politika, ndërsa popujt, nëse çlirohen nga mentaliteti i politikës së egër të udhëheqësve, kurrë nuk gjejnë shkak për të patur mëri apo shpallur luftë njeri -tjetrit. A e dini se sa vajza shqiptare nga jugu para luftës së dytë botërore janë martuar në Greqi, dhe sa mijra shqiptarë janë vendosur atje. Kjo dyndje arbërish në të gjitha periudhat historike drejt lindjes, patjetër që kanë sjellë përzierje që akademikët e historianët më të njohur grekë e kanë quajtur një urë lidhjeje, një strukturë të re të popullsisë dhe një amalgamë grekoshqiptare. Ndaj, nëse popujt lihen të qetë e pa ngarkesa nacionaliste e shoviniste, janë aq të afërt shpirtërisht sa do ta gjejnë vetë rrugën e miqësisë e të bashkëjetesës pa patur nevojë për ‘izmat’ e politikës dhe demagogjisë.
Ne mund të flasim për malazezët çfarë të duam e të gjitha të vërteta janë, por sidoqoftë ka një fakt; edhe në kohë të monizmit po të shkoje në Shkodër, rrugëve dëgjoje të buçisnin këngë sllave të Podgoricës, sa që me humor vizitorët thoshin, "Bobo - na polli belaja, kemi kaluar kufirin". Sepse populli e kalon kufirin nëpërmjet vlerave shpirtërore të cilat i gjen edhe tek popujt e tjerë edhe pse për njëqint e një arsye gjenden "armiq". Për kësisoj "prapësirash" nuk besoj se politika duhet ta shpallë popullin tradhëtar.
Populli, shpesh herë, është shumë më i emancipuar se sa vetë politika.

Kështu i kalonte kufijtë e shteteve edhe Aristidh Kolia, si pjesa më ndërgjegjshme e popullit grek me gjak shqiptar në deje, si bashkëkohësit e tij arvanitas Melina Merkuri, aktorja Irenë Papas, akademiku Niko Haxhiqiriako - Gjikas, piktori i madh Tasos Haxhis, shkrimtari Jani Gjika e plot të tjerë, e, në këto kalime kërkonte gjurmë e lidhje në histori midis popujve të armiqësuar, por që kjo armiqësi një ditë duhej të kapërcehej, duhej të shuhej; ky ishte ideali i tij.

Se si e ku i kërkonte ai këto lidhje e rrënjë historike; në fjalë, në këngë, në vargjet e Homerit, në mitologjitë greke, tek Kadmi ilir, tek perëndesha Athena - thënësja e fatit, (Kadare i kërkon tek Eskili), tek Kollokotroni, Karaiskaqi, Boçari, Xhavella, nuk kanë fare rëndësi përpara qëllimit dhe ideve të tij të ndritura.

Rrezet e diellit që lindin mbi një shpatull mali mund të përplasen edhe baltrave, por ato kurrë nuk përlyhen, mbeten gjithjë rreze të praruara. Ashtu ndodh dhe me idetë e njerëzve të ndritur, ndër të cilët - për ne shqiptarët, arvanitët e arbëreshët -, në mënyrë të padyshimtë radhitet edhe emri i studiuesit dhe udhëheqësit arvanitas Aristidh Kolia, si një nga figurat më të shquara të kombit shqiptar. Sa më shumë të shkojë koha, aq më tepër do të prarojnë vepra dhe idetë e tij që predikonin dashuri midis njerëzve, mirëkuptim midis popujve, dinjitet ndërmjet kombeve dhe guxim në kërkimin dhe pohimin e të vërtetave historike prej të cilave, para se të kemi drojë duhet të na bëhen mësim ne ballkanasve të trazuar aq keq në egoizëm nacional dhe lavdidashje të paskrupullt.

Veprat e njerëzve me mendje të ndritur si Aristidh Kolia na mësojnë të kemi guxim për të kaluar kufijtë e shteteve, për të kapërcyer nacionalizmin primitiv që e karakterizon fuqinë e barutit ballkanik e, mbi të gjitha, për të kapërcyer vetveten që shpesh herë na lë pas në kohë e hapësirë duke mbetur në bisht të historisë dhe larg Europës në hapësirat e një shekulli.
-->

ETIMOLOGJIA NË THES TË POLITIKËS

Aristidh Kolia, i cili i ka studiuar me themel Çabejn dhe studiuesit e tjerë shqiptarë dhe te huaj dhe ka referenca të shumta nga ata, spjegon në veprën e vet se shumica e emrave të perëndive të Olimpit nuk kanë kurrfarë mundësie spjegimi në gjuhën greke, përkundrazi spjegohen më së miri në gjuhën arvanite që është shqipja e vjetër.
Greket e sotëm e fort të vështirë të pranojnë se dyndjet e arbërve në tokat greke solli që
" kjo amalgamë popujsh" te ripërtrinte dhe ti jepte gjallëri popullit grek, i cili në periudhën e bizantit ishte degraduar gati deri në shfarosje.

Ja një referencë historike, nxjerrë nga një botim i vitit 1944 në Athinë, nga ish Kryeministri me gjak shqiptar gjenerali Pangalo:

"Admirali Konduriotis, tre Nikolaidët (gjyshi, babai dhe nipi), i paharruari gjeneral Kondulis, Admirali Saqellario, heroi i nëndetëses "L.Kaconis" B.Laskos dhe shumë të tjerë grekë të shquar, janë të gjithë me prejardhje shqiptare dhe është i njohur shërbimi që ata i kanë bërë atdheut. Paparigopulos ka shkruar se prej të gjitha racave që kanë ardhur në Greqi, përzierja me gjakun shqiptar ishte një ballsam e amalgamë e shkëlqyer. Hidriotët, Speciotët, Miaulët, Sakturis si dhe mijra luftëtarë që nga 1921 e deri në kohën tonë, e mbështesin dhe e dëshmojnë të vërtetë mendimin e Paparigopulos."
Kjo sa i përket historisë, ndërsa etimologjia ka vendin e vet pa patur nevojë të futet në thesin e shpuar të politikës megallomane ballkanike.
Gjatë pesë vjetëve, të qendrimit tim në Greqi kam hasur shumë emra vendesh në gjuhën shqipe si Kryekuq, Varibopi e plot fshatra të tjerë arvanitase, që nga Luca, Spata e ishujt Evia dhe Salamina, madje deri brenda në Athinë tek shtëpitë që varen buzë Akropolit me emrin, lagjia "Plakë".
Duke lexuar "Gjuhën e Perëndive" botuar në Athinë 1989, gjejmë hipoteza të tilla si prejardhja e fjalës Athina, emër i cili më parë në mitologji njihej si Krana´polis, dhe Akropoli quhej Krana´ që, në gjuhën arvanitase, Krana është e njëjtë me fjalën Thana.
Pra spjegimi kërkohet që në fjalët e vjetra të ardhura nga koha pellazgjike, si në emrin e vjetër Krana, (Thana) dhe në emrin e ri Athina (E thëna) sipas emrit të rivënë në mitologji.
Max Muller ka hipotezën se ky emër vjen nga sanskristishtja Ahana. Më 1854 në librin e tij "Albanesischen studien" J.G.Han supozon se emri Xronu (perëndia e dytë pas Uranos) ka prejardhje nga gjuha shqipe Kroni.
Sipas një miti të vjetër, jo Zeusi, por Poisedoni bëri dashuri me Dhimitrën nga u lind një vajzë që kurrkush nuk dëshironte t’i vinte emrin...por që u thirr me disa mënyra Persefoni, Persefassa, Persefatta, Fersefassa, Ferrefatta, Ferofatia, etj. Spjegimi nga A.Kolia është se gjasat janë që emri të ketë ardhur nga bashkimi i dy fjalëve që në gjuhën arvanitase do të thotë Farr e Thata pra Farrethateia. Në greqisht nuk mund të spjegohet me këtë fjalë sepse Sporos, ndryshe prej arvanitases është fjalë e gjinisë mashkullore.
Nuk është vendi këtu për të detajuar librin e studiuesit arvanitas por thjesht për të vënë në dukje se mundet që vendi ynë, momentalisht të ndodhet në pikë të hallit dhe çdo lloj
kërkimi i kësaj natyre në histori, arkeologji apo gjuhësi, mund të merret si një mburravecllëk e punë e kotë, mirëpo gjithsesi, gjendja ekonomike e vendeve dhe popujve ndryshon, por historia nuk mund të ndryshojë përditë sipas orekseve diplomatike apo kurseve të bursave që i fusin ekonomitë e shteteve në krizë dhe qeveritarët në panik.

Në këtë kuptim, u pëlqen apo nuk u pëlqen fqinjëve tanë të jugut e miqve të tyre qeverisës në Tiranë, etimologjia e hapsirave gjeografike ku historikisht kanë jetuar e jetojnë shqiptarët në Ballkan, veçmas në Greqi, nuk mund të futet në thesin e shpuar të politikës.

TË DHËNA BIOGRAFIKE

Aristidh Kolia është lindur më 8 korrik 1944 në Leontari (Kaskaveli) Thivës, rrethin e Tebës dhe kishte dy motra dhe një vëlla. Mbaroi gjimnazin e Thivës në vitin 1963 dhe më pas vazhdoi juridikun në Universitetin e Athinës, Fakultetin Juridik të cilin e përfundoi në 1968. Në këtë vit bën një përpjekje për të vazhduar studimet pasuniversitare në Francë por për shkak të situatave të turbullta nga demostratat dhe revoltat e studentëve parisianë, detyrohet të kthehet sërish në Athinë ku ushtron profesionin e juristit. Në vitet ’80, Aristidh Kolia do të linte profesionin për t’u marrë me pasionin e jetës së tij; studimet historike, traditat, folklorin dhe gjuhën arvanitase që ishte gjuhë e fëmijërisë së tij dhe e rrënjëve të tij arvanitase. Aristidh Kolia ishte shumë i apasionuar edhe pas arteve, njohës i muzikës klasike dhe popullore, piktor amator i admirueshëm, kjo për shkak të traditave familjare. Babai ishte piktor ikonash po ashtu dhe motra e tij, tashmë ka bërë emër si piktore ikonografe në Gjermani. Falë aftësive vëzhguese dhe analitike si dhe njohjes së arteve, që në studimet e para arvanitase do të kishte sukses të plotë. Libri i tij i parë “ Arvanitasit dhe prejardhja e grekëve” u botua në Athinë në vitin 1983, duke njohur 9 (nëntë) botime deri në vitin 1999 dhe duke u bërë, krahas librit të Kosta Birit po për arvanitët, libri klasik që hyri masivisht në çdo familje arvanitase në Greqi. Autori i ri fitoi një popullaritet të madh tek arvanitasit dhe në rrethet studimore. Që nga viti 1986 e deri në vitin 1995, ai u zgjodh vazhdimisht president i Lidhjes së Arvanitasve të Greqisë. Në vitin 1989 boton librin e dytë studimor “Gjuha e perëndive” në përpjekje për të spjeguar fjalët dhe shprehjet e mitologjisë greke me ndihmën e të folurës arvanitase. Në vitin 1995 boton librin me temë aktuale “Greqia në grackën e serbëve të Milosheviçit”, që do të përkthehej më pas në gjuhën shqipe duke u bërë një nga librat më të shitur e kërkuar në vitin 1998 në Shqipëri. Në vitin 2002 ( pas vdekjes)do të botohej i përkthyer në Shqipëri edhe libri i tij madhor “Arvanitët”.

Aristidh Kolia ishte edhe themelues i “Qendrës së Studimeve Arvanitase”, të cilën e drejtoi në shumë vite.

Bashkë me kompozitorin dhe muzikologun Thanasis Moraitis, Aristidh Kolia do të ishte organizatori i festivalit të parë me këngë arvanite, më 15 dhjetor 1986, nga e cila do të dilnin kasetat dhe disqet e para. Më 7 mars 1998 do të organizohej po nga këta edhe festivali i dytë, nga i cili, në vitin 1999 do të qarkullonte një kompakt disk me titull “Trëndafilat e shkëmbit”.

Boton fillimisht revistën “Besa” si organ të Lidhjes Arvanitase, të cilën e drejton deri në vitin 1995 (34 numra) dhe, pas ndërprerjes së saj, do të krijonte shtëpinë botuese “Thamiris” dhe revistën e re dymujore “Arvanon” 1998-1999 (në 8 numra). I ngarkuar tej mase me punët studimore, detyrohet të ndërpresë botimin e revistës “Arvanon”.

Në vitin 2000 boton librin “Antonio Bellusci dhe magjia e gojëdhanave popullore”.

Janë të shumtë librat e shkruar por të pabotuar të Aristidh Kolias, ndër këta “Zeusi pellazgjik dhe mashtrimi indo-europian”, “Kadmos dhe Alfabeti”, “Marko Boçari, roman biografik”, “Poezi dhe tregime”, e të tjera vepra në dorëshkrim.

Aristidh Kolia u sëmur krejt pa pritur më 24 maj 2000 dhe të mërkurën e 11 Tetorit 2000, jeta e tij u shua duke lënë pas gruan Nansi, vajzën Polikseni, djalin Pano si dhe veprat që shkroi dhe e bëjnë emrin e tij të pavdekshëm në historinë e arvanitasve që është edhe pjesë e historisë së Shqipërisë.

DIALOGU BELLUSHI - KOLIA

-->

Thenie të A.Kolias në një bisedë e inçizuar në studion e tij në gjuhën italiane:

"Ne arbërorët i kemi qorruar sytë tanë me duart tona kur kemi fshehur origjinën tonë etnike dhe gjuhën tonë".

"Problemet tona aktuale sipas një rregulli përparësor janë si vijon:

1. Të mos fshehim origjinën dhe gjuhën tonë.

2. Të njohim historinë tonë.

3. Të mbledhim material të bollshëm për folklorin.

4. Të mësojmë se si shkruhet gjuha shqiptare dhe të publikojmë libra në këtë gjuhë.

Antonio Bellushi, i cili ka botuar një libër voluminoz për arvanitët, të titulluar "Ricerche e studi tra gli arberori dell-'Ellade" ("Kërkime dhe studime për arbërorët e Greqisë"), libër që parathënien ia ka shkruar i shquari Aristidh Kolia, e përshkruan takimin me këtë arvanitas në këtë mënyrë:

"Kemi kaluar gjithë natën zgjuar në shtëpinë e arbërorit Aristidh Kolia. Ashtu si dhe vitin e shkuar, aty gjetëm një ngrohtësi dhe mikpritje të madhe. Ishte një lidhje tepër tërheqëse, që nisi që në momentet e para të takimit tonë. Një burrë me karakter të hapur, të fortë, i ri dhe shumë i çiltër. Gjithashtu është pjesëmarrës në një aksion të dukshëm kulturor pranë gjithë komunitetit arbëror të Greqisë. Libri i tij "Arvanitët" u shit shpejt e shpejt. Ai u përpi menjëherë nga tregu, duke u lexuar dhe studiuar me një zell të jashtëzakonshëm. Tre botime brenda një viti.

Gjendemi në shtëpinë e tij. Ndërsa shijojmë kafenë e ngrohtë, i drejtojmë disa pyetje mbi jetën e tij të përditshme, mbi motivet që e nxitën të shkruante veprën "Arvanitët", si dhe mbi përshtypjet që i kishte lënë udhëtimi i tij jo shumë i largët në Kalabri dhe Siçili së bashku me një grup arbëreshësh".

Po në shtëpinë e tij në Athinë, Antonio Belushi bëri një bisedë me të lidhur me punën dhe studimet e tij.

Bellushi: Po, ti shërben edhe si diqigoros. Si është puna, është e rëndë?

Kolia: E ashtu, dhe ashtu.

Bellushi: Të merr shumë kohë?

Kola: Pak, se tani kam shtie sevdanë me librat, në historinë, edhe unë si ti.

Bellushi: Aristidh Kolia shkruajti librin "Arvanites kai katagogi ton ellinon", një libër shumë të bukur e me shumë vlera historike. Sa copë kishe bërë në botimin e parë?

Kolia: Dy mijë copë botimi i parë. E para do kohe pata nxjerrë botimin e dytë. Ka edhe pak kopje akoma. Tani do të bëj edhe botimin e tretë.

Bellushi: Si zure të studioje, si fillove të shkruaje? Ku e gjete kohën?

Kolia: Kohën e pres nga atje ku s'pritet. Dhe natën, tërë ato ditë që nuk kisha punë, shkruaja. Libri më mori katër pesë vite.

Bellushi: Je i gëzuar se e bëre këtë libër?

Kolia: Shumë i gëzuar, pse për mua dhe për të tjerët ish një, si të thom...

Bellushi: Edhe shumë e shumë për të tjerët, pse ata nuk dinë faregjë për jetën arbërore.

Kolia: Nuk dinë faregjë. Thonë se arvanitët janë bastardo e se edhe gluha ish një gluhë bastarde. Po gluha jonë është shumë e vjetër, shumë e bukur, shumë e embël. Po neve ata na shtynë në atë propogandë, në atë politikë. Tani unë nuk mund të flas. Tani flas sikur kam një shatë në golë. Plaka ime flit shumë mirë. Mëma e madhe flit shumë mirë. Unë s'mund flas shumë mirë.

KORRESPONDENCA ME ARISTIDH KOLIAN





Disa ditë para se të largohesha nga Greqia për në SHBA, Aristidh Kolia më ftoi familiarisht në shtëpinë e tij në një darkë lamtumire. Për të bërë shoqëri në atë mbrëmje kish ftuar edhe piktorin Robert Alia-Dragot me të shoqen Mimozën, shkrimtarin Tasos Karantis, mikun e tij të rinisë, grekun Niko, me të cilin dikur kishin shkuar deri në Francë në tentativë për të ndjekur studimet pasuniversitare, si dhe një familje tjetër shqiptare çiftin Albana dhe Adrian Prifti . Ajo mbrëmje e bukur vere athiniote ruhet në kujtesën tonë si më e bukura ditë e pesë viteve jetë në Greqi. Në fund të mbrëmjes, të cilën Robert Aliaj nuk mungoi ta xhironte me kamera, Aristidh Kolia la miqtë e tjerë në shtëpi, nxorri makinën nga parkingu dhe na përcolli deri në shtëpi, në rrugën Filolao. Ishte pasmesnate dhe pjesëtarët e familjes sime u ndanë nga ai me sy të përlotur. Kur po ndahesha më tha miqësisht se bashkë do të takoheshim përsëri pasi e kishim lënë që me shoqërinë e gazetarit të BBC-së, Robert Goro e disa shqiptarë të tjerë intelektualë të shkonim në një lokal. Edhe ajo ishte një mbrëmje e bukur. Aristidh Kola në mes nesh ishte si shqiptari në mes të shqiptarëve. Në bisedë të afërt, ndër të tjera, mbaj mend fjalët që më tha për një brengë që ai kish. “Pse - më tha - ne shqiptarët vrasim njëri-tjetrin? Nuk bën! Nuk bën!” përsëriti disa herë.
Ai ishte një njeri që i kuptonte fenomenet që ndodhnin në gjirin e shoqërisë shqiptare, por i vinin shumë të hidhura lajmet kur ndonjë emigrant kish vrarë shokun vet për para. Ishte shumë i dhimbsur si njeri dhe i vinte keq për njerëzit e gjakut të vet.
Intervistën që i pata marrë atij e që u botua në gazetën “Illyria”, e priti me shumë kënaqësi. Ja si shprehet në një letër.

“ Athinë me 06.08.1996

I dashur dhe i paharruar vëlla, Mora letrën tënde të bukur që më dergove (në zarf i kisha dërguar dhe dy gazeta “Illyria” ku ishte botuar intervista e tij-shënimi im-KT) dhe mendoj se ishte dhurata më interesante për ditëlindjen time.

Dhe më pas vazhdon në shqip:

... të dërgoj librin e fundit që kam botuar i cili është një dokument historik i vitit 1899 me shumë interes, shpresoj se do ta përkthejnë djelmtë….”

Në një letër tjetër më shkruante se ishte i mërzitur se një foto që i kisha bërë në Athinë, atë me çibuk, ia kishte kërkuar një gazetare kosovare që i kishte bërë një intervistë në zyrë, me premtimin se do t’ia kthente, por që nuk ia ktheu më kurrë.
Nuk mungonte të më shkruante se si shkonin punët në gazetën e emigrantëve “Egnatia” të cilën e lexonte rregullisht “Gazeta jote ‘Egnatia’ - më shkruante - vete shumë mirë, ke gjetur njeri shumë të përshtatshëm tek Floriana (Paskali) që po e përparon gazetën”
Në vitin 1999, im bir Donald, që asokohe vazhdonte studimet në Boston University, bashkë me një grup studentësh shqiptarë, propozuan që në kuadrin e takimeve e bisedave që organizonte universiteti të ftohej Aristidh Kolia për t’u folur studentëve mbi ngjarjet aktuale në Ballkan dhe arvanitasit në histori. Propozimi i bërë në emër të shoqatës së studentëve shqiptarë u mor në evidencë dhe, pas kësaj, hymë në lidhje me Aristidh Kolian që e priti me kënaqësi. Ia kish shprehur këtë edhe ambasadorit shqiptar Kastriot Robo.
Por në Universitetin e Bostonit nuk u gjet e mundur të bëhej ftesë për vitin 1999, me argumentin se për atë vit ishte i ftuar anglezi Malkolm, i cili kishte botuar një libër për Kosovën. Mund të shtyhej për vitin tjetër. Mirëpo duke ditur influencën e lobit grek në këtë universitet, asnjë nga studentët nuk u besoi argumentave që solli udhëheqësia e universitetit.
Ndërkohë, diaspora shqiptare, megjithë ndonjë përpjekje që bëra, nuk e kishte në mendje ta ftonte Aristidh Kolian në Amerikë, në mënyrë që, në takime direkte me intelektualët shqiptaro-amerikanë të shihej mundësia e përkthimit të veprës së tij në anglisht dhe të botohej në SHBA. Diaspora ishte tepër e zënë me pritjet dhe përcjelljet e partiakëve të hallakatur nga Shqipëria Kosova dhe nuk ia kishte ngenë veprimtarive kulturore intelektuale. Kështu humbi një rast e një mundësi që nuk do të vijë më kurrë.

* Anastas Kullurioti, sipas të dhënave të Fjalorit Enciklopedik Shqiptar, ka lindur në vitin 1820. Ishte arvanitas i ishullit të Salaminës. Në vitet e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit botoi gazetën “I foni tis Alvanias” ( Zëri i Shqipërisë). Botoi abetare shqipe, si dhe broshura të ndryshme për çështjen shqiptare “Ankimet e shqiptarëve”. Mbrojti çështjen shqiptare dhe të drejtat e arvanitasve për gjuhë, kulturë e dije bashkë me kolegun e tij arvanitas të shquar Panajot Kupidorin (1821-1881) Në verë 1883 bëri një udhëtim në Shqipëri, por nuk qëndroi gjatë për shkak të ndërhyrjeve të konsullatës greke pranë autoriteteve osmane të Gjirokastrës, të cilat e dëbuan nga Shqipëria. Luftoi hapur kundër Megali Idhesë greke që punonte në dëm të çështjes shqiptare, për çfarë fitoi armiqësinë dhe më pas vdekjen prej qarqeve ultrashoviniste të cilat e helmuan në vitin 1887. Anastas Kullurioti është figura më e ndritur e arvanitasve në vitet 1880, ndaj të cilit edhe sot e kësaj dite në Greqi mbahet një qëndrim mohues duke u përpjekur që arvanitasit të mos ndikohen prej ideve të tij iluministe, si për shqiptarët në brigjet e Adriatikut dhe Jonit, po ashtu dhe arvanitasit anë e mbanë Greqisë. *Jorgo Maruga themeloi Lidhjen e Arvanitasve të Greqisë ”Marko Boçari”në 1982 e po atë vit e vranë në mënyrë misterioze. Pas tij u zgjodh president Aristidh P. Kolia( 1944-2000) që pati të njëjtin fund tragjik.







Aristidh Kolia në shtratin e vdekjes u tha miqëve të vet shqiptarë:



"Ju lutem mos ushqeni asnjë iluzion. Mua me vranë dhe kështu kanë vepruar edhe me dy kryetarët e tjerë të Shoqatës së Arvanitasve "Marko Boçari", të cilët vdiqën edhe ata nga "Leuçemia", këto fjalë ua kam thënë edhe të tjerë miqëve të mi."

Nga libri , ”E verteta përvëluese e Aristidh Kolias”, esè, K.Traboini

http://www.aristidhkolia.blogspot.com